Category дугаар 2012-06

Эрх Монгол уу? Зөв Монгол уу?

Д.САНЧИР The universal declaration of Human rights буюу Монголоор хүний эрхийн түгээмэл (цаашид залруулан хүний зөвийн гэх) тунхаг бичиг алдаатай, буруу орчуулгаасаа болоод Монгол улсад биелсэнгүй. Монголчууд ухагдахуунуудын алдаатай орчуулгаасаа болоод хүний тэнгэрлэг (dignity), зөв (right)-ийг ойлгосонгүй. Зөв болон тэнгэрлэг байхгүй тохиолдолд демократын үнэт зүйлс болох чөлөөт (freedom), тэнцүү (equality), ахан дүүс (fraternity), зүй (justice) […]

Монголчууд дэлхийг яаж удирдах вэ?

Д.САНЧИР Монгол орон 21-р зуунд яг л харанхуй дунд тэмтчих адил зүгээ олохгүй явна. Ямар улс төрийн идеологи Монголд таарах, ямар эдийн засгийн бодлогыг баримтлах зэргээ бид өнөөдрийг хүртэл төлөвлөөгүй л байна. Тэгвэл Монголын эдийн засгийн ирээдүйн талаар Монголчууд хэрхэн яаж дэлхийг удирдах талаар бичье. Монголчууд дэлхийг удирдаж чадна гэсэн итгэлтэй байвал чадаж л таарна. […]

ХАРАНХУЙ УЛС ТӨРӨӨС ХЭЗЭЭ САЛАХ ВЭ?

Б.ГАНСҮХ 1990 онд ардчилсан хувьсгал хийсэн гээд өөрсдийгөө магтаад, одон медалаар шагнаад байгаа хүмүүс тухайн үед ардчиллын тухай ямар төсөөлөлтэй байсан бол? Үнэхээр  ардчиллын талаар мэдэж байсан болов уу гэсэн асуулт үнэхээр сонирхол татаад байдаг юм аа. Өнгөрсөн хугацааанд тэдний ярьж хэлж байсан болон хийж байсан зүйлсээс нь ардчиллын үнэр ч ханхлахгүй байна. Ардчилал өөрөө […]

Үхлийн тухай

Философийн доктор: С. МОЛОР-ЭРДЭНЭ Төрөх ба үхэл хоёроор бүх амьд биет хашигдсан. Гэхдээ амьд биетүүд дотор хүн л зөвхөн үхнэ гэдгээ мэддэг. Хүн төрөх үедээ түүнийгээ ухаарахгүй. Хүн өөрийнхөө хэрхэн төрсөн тухайгаа эргэцүүлэхэд ямар ч тод санамж сэрэхгүй. Тиймээс хүн одоо энэ байгаагийнхаа эхлэлийн тухай үзсэн зүйл юу ч үгүй. Үхэл бүхэн хүний өмнөөс ирж […]

МОНГОЛ ХҮНИЙ ТӨЛӨӨ ХИЙГДЭЭГҮЙ МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬ

Б.ГАНСҮХ Дэлхийн улс бүр өөрийн үндэстний Конституцыг батлан тунхагладаг. Ялангуяа ардчилсан төртэй улс орнууд хүний төлөө тул хүнийг тунхаглан Конституцаа хийдэг. Гэтэл Монгол Улсын 1992 онд гаргасан Үндсэн хуулийг ажиглахад ардчилсан төртэй улсын Конституцаас эрс ялгаатай нь хачирхал төрүүлэх боллоо. Мэдээж Монгол орон социализмын үед төрөө дээдэлсэн Үндсэн Хуультай байсан нь үнэн. Тэгвэл ардчилсан улс […]

Улс төрийн намуудын үхлийн цэг

А.ГАНБОЛД Ардчиллыг цогцлоон байгуулж байна гэж 22 жил хөөрцөглөсөн ч аманд ч үгүй хамарт ч үгүй дүр үзүүлсэн, хиймэл, нэг л их ардчилалтай улс болж харагдсаар ирлээ. Монголыг хэн ийм байдалд оруулчихав. Зах зээлийн эдийн засгийг монголд цогцлоон байгуулсан гэж 22 жилийгзүгээр өнгөрөөлөө. Одоо ч гэсэн амаараа байгуулсаар л явна. Үр дүнд нь монгол хүний […]

ПАРЛАМЕНТАД УЛС ТӨР ГЭЖ БАЙНА УУ?

Б.ГАНСҮХ Монголын парламентад улс төр байна уу? Монголын ард түмний төлөө улс төрчид ажиллаж байна уу? Энэ л парламентыг эцсийн эцэст монголын ард түмний сайн сайхны төлөө байгуулсан шүү дээ. Өөр хэний ч төлөө биш. Гэтэл өнөөгийн эрх баригчид ард түмний төлөө ажиллахын оронд амин хувийнхаа болон гадаадынхны эрх ашгийн төлөө ажиллаад байгаа нь илт […]

Дээд Монгол

Д. Бум-Очир Хятадын баруун хойт хэсгийн Гансу, Сичуан, Шижан, Шинжаан дєрвєн мужийн дунд орших уугуул Тєвдvvдийн нутаг болох Чинхай буюу монголоор Хєх нуур мужид Тєвд, Хятад болон Хасаг, Хотон, Салар лалын шашинтнуудын дунд аж тєрдєг Хавт Хасарын удам, тvvхэнд бол “Хошууд” гэгдэх дєрвєн Ойрдын нэг “Дээд Монголчууд” амьдран суудаг. Дээд Монголчууд 80 000 гаруй, vvнээс […]

АРДЧИЛЛАА БҮТЭЭГЭЭГҮЙ ЯАН АА

Д.БАТДОРЖ Хүн төрөлхтний хүслэн болсон ардчиллын үнэт зүйлийг Монголд оруулж ирсэн түүхэнд бичигдэх “баатрууд” хэмээн өөрсдийгөө цоллож, зарим нөхдөдөө аль хэдийн баатар цол өгөөд амжсан ардчиллын алтан хараацайнууд маань үнэндээ хөхөө шиг донгоддог хуурамч хүмүүс байсныг өнөөдөр ойлголоо. Ардчилал, ардчилал гэж хорин хоёр жилийн турш хэдэн сая удаа давтсаар худал, байхгүй зүйлийг байгаа мэтээр ойлгуулж, […]

Мөнгө гэж юу вэ?

Философийн доктор С. МОЛОР-ЭРДЭНЭ Философи гэж нэртэй хүн төрөлхтөний 2500 жилийн түүхтэй энэ мэргэжил эрт дэр үеэс бодлын “дээд урлаг” гэх нэртэйгээр бартаат замыг туулж ирсэн. Эртний хаадууд хажуудаа философичийг ордондоо уриж ажиллуулдаг байсан олон жишээ бий. Орчин үед улс орнуудын ерөнхийлөгчид хажуудаа философичидийг зөвлөгчөөр ажиллуулдаг. Мэдээж аливаа төр моралийн алдаа гаргахгүйн тулд бас залуу […]

Монголын консерватив идеологи болон Монголын даяарчиллын улс төр

Б.ҮНЭНБАТ Даяарчлалын асар хүчтэй давалгаанууд ээлж дараалан ирсээр байна.Энэ давалгааг тэсч үлдэж чадалгүй дампуурсан улсууд ч байна, тэсч гараад дэлхийг даяарчилсан үндэстэнүүд ч байна. Өнөөгийн Монголын төрийн ард түмнийхээ төлөө биш алдаатай бодлого энэ хэвээрээ 1 жил болоход Монгол улс дампуурсан дээрээ улам хүч нэмэнүндэстнээрээ нуран унахад бэлэн болсон байна. Монголын нийт гадаад өр 2012 […]